Θεραπευτική
άσκηση

Θεραπευτική άσκηση

Η θεραπευτική άσκηση είναι μια μορφή φυσικοθεραπείας που χρησιμοποιεί συγκεκριμένες ασκήσεις
και κινήσεις για τη βελτίωση ή την αποκατάσταση της φυσικής λειτουργίας, τη μείωση του πόνου και
τη βελτίωση της συνολικής ευεξίας. Αυτές οι ασκήσεις συνήθως καθορίζονται κι επιβλέπονται από
φυσικοθεραπευτές, είναι προσαρμοσμένες στις ατομικές ανάγκες του κάθε ασθενούς και συχνά
χρησιμοποιούνται ως μέρος ενός ολοκληρωμένου προγράμματος αποκατάστασης. Χρησιμοποιούνται
συνήθως για τη θεραπεία διαφόρων ιατρικών καταστάσεων, τραυματισμών ή αναπηριών.

Τα βασικά συστατικά της θεραπευτικής άσκησης περιλαμβάνουν:

• Αξιολόγηση: Πριν σχεδιάσει ένα πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης, ο φυσικοθεραπευτής
  αξιολογεί τη φυσική κατάσταση του ασθενούς, το ιατρικό ιστορικό και τις συγκεκριμένες
  ανάγκες του. Αυτή η αξιολόγηση βοηθά στον προσδιορισμό των κατάλληλων ασκήσεων και
  της έντασής τους.

• Θέση στόχου: Τα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης σχεδιάζονται με συγκεκριμένους
  στόχους στο μυαλό. Αυτοί οι στόχοι μπορεί να περιλαμβάνουν την αύξηση της δύναμης, τη
  βελτίωση της ευελιξίας, την ενίσχυση της ισορροπίας και του συντονισμού, τη μείωση του
  πόνου ή την ανάκτηση της λειτουργίας σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος.

• Επιλογή άσκησης: Η επιλογή των ασκήσεων εξαρτάται από την κατάσταση του ασθενούς και
  μπορεί να περιλαμβάνει προπόνηση δύναμης, καρδιαγγειακή προετοιμασία, διατάσεις,
  ασκήσεις ισορροπίας και σταθερότητας και νευρομυϊκή επανεκπαίδευση.

• Συνταγογράφηση: Με βάση την αξιολόγηση και τους καθορισμένους στόχους, ο
  φυσικοθεραπευτής συνταγογραφεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα άσκησης. Το πρόγραμμα
  μπορεί να περιλαμβάνει μια ποικιλία από ασκήσεις, διατάσεις και κινήσεις προσαρμοσμένες
  στις ανάγκες του ατόμου.

• Επίβλεψη: Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασθενείς εκτελούν θεραπευτικές ασκήσεις υπό την
  καθοδήγηση του φυσικοθεραπευτή. Ο θεραπευτής μπορεί να παρακολουθεί την πρόοδο του
  ασθενούς, να κάνει προσαρμογές στο πρόγραμμα όπου χρειάζεται και να διασφαλίζει ότι οι
  ασκήσεις εκτελούνται σωστά για να αποφευχθεί ο τραυματισμός.

• Πρόοδος: Τα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης είναι συνήθως προοδευτικά, που σημαίνει
  ότι γίνονται πιο απαιτητικά καθώς βελτιώνονται η δύναμη και η συνολική λειτουργικότητα
  του ασθενούς. Αυτό βοηθά στην πρόληψη των τραυματισμών και προάγει την ανάκαμψη.

• Προγράμματα άσκησης στο σπίτι: Εκτός από τις συνεδρίες στο φυσικοθεραπευτήριο οι
  ασθενείς συχνά λαμβάνουν ασκήσεις για να κάνουν στο σπίτι για να ενισχύσουν τα κέρδη που
  επιτυγχάνονται κατά τη διάρκεια των θεραπευτικών συνεδριών και να διατηρήσουν τα
  μακροπρόθεσμα οφέλη.

Βασικές πτυχές

• Διαχείριση πόνου: Ορισμένες ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και της
  δυσφορίας που σχετίζονται με καταστάσεις όπως η αρθρίτιδα, ο πόνος στην πλάτη ή οι
  τραυματισμοί.

• Βελτίωση του εύρους κίνησης: Οι θεραπευτικές ασκήσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της
  ευελιξίας και του εύρους κίνησης στις αρθρώσεις, επιτρέποντας καλύτερη κίνηση και
  λειτουργία.

• Μυϊκή δύναμη και αντοχή: Οι φυσικοθεραπευτές στοχεύουν σε ομάδες μυών για να αυξήσουν
  τη δύναμη και την αντοχή, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για τις καθημερινές
  δραστηριότητες και τη συνολική λειτουργική ικανότητα.

• Πρόληψη μελλοντικών τραυματισμών: Οι θεραπευτικές ασκήσεις αποτελούν μέρος των
  προγραμμάτων πρόληψης τραυματισμών, βοηθώντας υγιή και ασθενή άτομα να ενισχύσουν
  συγκεκριμένες μυϊκές ομάδες και να βελτιώσουν τη συνολική φυσική κατάσταση για να
  μειώσουν τον κίνδυνο μελλοντικών τραυματισμών.

• Αποκατάσταση μετά από χειρουργική επέμβαση: Μετά από χειρουργικές επεμβάσεις οι
  φυσικοθεραπευτές, μέσω της θεραπευτικής άσκησης βοηθούν στη διαδικασία
  αποκατάστασης ενισχύοντας τους μύες, βελτιώνοντας την κινητικότητα και αποτρέποντας
  επιπλοκές όπως η μυϊκή ατροφία.

• Διόρθωση στάσης σώματος: Οι στοχευμένες ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν στη διόρθωση
  της κακής στάσης του σώματος, η οποία είναι συχνά ένας παράγοντας που συμβάλλει σε
  διάφορα μυοσκελετικά προβλήματα.

Εϊδη θεραπευτικών ασκήσεων

Υπάρχουν διάφορα είδη θεραπευτικών ασκήσεων, το καθένα σχεδιασμένο για την αντιμετώπιση
συγκεκριμένων στόχων και συνθηκών. Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να εντάξει παραπάνω από ένα
είδος άσκησης σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης. Ακολουθούν ορισμένοι συνήθεις τύποι:

• Ασκήσεις εύρους κίνησης (ROM): Αυτές οι ασκήσεις στοχεύουν στη βελτίωση της ευλυγισίας
  των αρθρώσεων και στη μείωση της δυσκαμψίας. Περιλαμβάνουν την κίνηση μιας άρθρωσης
  σε όλο το εύρος κίνησής της.

• Ασκήσεις διατάσεων: Οι ασκήσεις διατάσεων επικεντρώνονται στην επιμήκυνση των μυών και
  των τενόντων για τη βελτίωση της ευλυγισίας. Η στατική διάταση, η δυναμική διάταση και η
  ιδιοδεκτική νευρομυϊκή διευκόλυνση (PNF) είναι κοινές τεχνικές που χρησιμοποιούνται.

• Ασκήσεις ενδυνάμωσης: Αυτές οι ασκήσεις στοχεύουν συγκεκριμένους μύες ή μυϊκές ομάδες
  για να αυξήσουν τη δύναμή τους. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης μπορεί να είναι χωρίς αντίσταση,
  να περιλαμβάνουν μόνο το σωματικό βάρος, ιμάντες αντίστασης, ελεύθερα βάρη ή
  μηχανήματα άρσης βάρους. Ασκήσεις ισορροπίας και σταθερότητας: Οι ασκήσεις ισορροπίας
  συμβάλλουν στη βελτίωση της σταθερότητας και στην πρόληψη των πτώσεων, ειδικά σε
  ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας ή άτομα με νευρολογικές παθήσεις. Οι ασκήσεις ισορροπίας
  συχνά περιλαμβάνουν τη στάση στο ένα πόδι, τη χρήση μαξιλαριών ισορροπίας ή την
  εκτέλεση ασκήσεων σε ασταθείς επιφάνειες.

• Ασκήσεις λειτουργικής κινητικότητας: Αυτές οι ασκήσεις προσομοιώνουν δραστηριότητες της
  καθημερινής ζωής, όπως σήκωμα από κάθισμα, έγερση από το κρεβάτι, ανέβασμα και
  κατέβασμα σκάλας και περπάτημα. Στοχεύουν στη βελτίωση της ικανότητας εκτέλεσης αυτών
  των εργασιών με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

• Αερόβιες ή καρδιαγγειακές ασκήσεις: Οι αερόβιες ασκήσεις αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό και
  τον ρυθμό της αναπνοής, βελτιώνοντας την καρδιαγγειακή αντοχή. Δραστηριότητες όπως το
  περπάτημα, η ποδηλασία, το κολύμπι και ο χορός μπορούν να προσαρμοστούν για
  θεραπευτικούς σκοπούς.

• Ασκήσεις στάσης: Οι ασκήσεις στάσης επικεντρώνονται στη βελτίωση της ευθυγράμμισης και
  της στάσης του σώματος. Αυτές οι ασκήσεις είναι σημαντικές για άτομα με παθήσεις όπως η
  σκολίωση ή εκείνα που περνούν πολλές ώρες καθισμένοι. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και
  οι ασκήσεις ενδυνάμωσης κορμού, οι οποίες στοχεύουν τους μύες της κοιλιάς, της πλάτης και
  της λεκάνης, καθώς ένας ισχυρός κορμός είναι απαραίτητος για τη σταθερότητα και τη σωστή
  μηχανική του σώματος.

• Αναπνευστικές ασκήσεις: Αυτές οι ασκήσεις επικεντρώνονται στη βελτίωση της ικανότητας
  των πνευμόνων και της αναπνευστικής λειτουργίας.

• Υδροθεραπεία: Η υδροθεραπεία λαμβάνει χώρα σε πισίνα και χρησιμοποιεί την άνωση του
  νερού για να μειώσει την επίδραση της βαρύτητας στις αρθρώσεις, ενώ επιτρέπει ένα ευρύ
  φάσμα κινήσεων. Είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για άτομα με αρθρίτιδα, πόνο στις αρθρώσεις ή σε
  άτομα που αναρρώνουν από χειρουργική επέμβαση.

• Νευρομυϊκή επανεκπαίδευση: Αυτός ο τύπος θεραπείας εστιάζει στην επανεκπαίδευση των
  μυών και των νεύρων ώστε να συνεργάζονται σωστά, ειδικά μετά από τραυματισμό ή
  νευρολογική βλάβη. Βοηθά στη βελτίωση του συντονισμού και του κινητικού ελέγχου.

Ενδείξεις

Η θεραπευτική άσκηση μπορεί να είναι ευεργετική για ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων, όπως:

• Μυοσκελετικές κακώσεις: Οι θεραπευτικές ασκήσεις συνήθως συνταγογραφούνται για
  τραυματισμούς όπως διαστρέμματα, θλάσεις, κατάγματα και εξαρθρήματα. Μπορούν να
  βοηθήσουν στη διαδικασία αποκατάστασης, προάγοντας την επούλωση, βελτιώνοντας τη
  δύναμη και αποκαθιστώντας τη φυσιολογική λειτουργία.

• Μετεγχειρητική αποκατάσταση: Μετά από χειρουργικές επεμβάσεις,και ειδικά ορθοπεδικές
  επεμβάσεις, οι θεραπευτικές ασκήσεις είναι απαραίτητες για την ανάκτηση δύναμης,
  κινητικότητας και λειτουργίας στην πληγείσα περιοχή. Οι συνήθεις χειρουργικές επεμβάσεις
  όπου ενδείκνυνται θεραπευτικές ασκήσεις περιλαμβάνουν αρθροπλαστικές, επιδιορθώσεις
  συνδέσμων και χειρουργικές επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης.

• Καταστάσεις χρόνιου πόνου: Οι θεραπευτικές ασκήσεις μπορούν να αποτελούν μέρος του
  σχεδίου διαχείρισης για καταστάσεις χρόνιου πόνου όπως η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής
  αρθρίτιδα, η ινομυαλγία και ο χρόνιος πόνος στην πλάτη και τη μέση. Η άσκηση μπορεί να
  βοηθήσει στη βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων, στη μείωση του πόνου και στη
  βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής.

• Νευρολογικές διαταραχές: Άτομα με νευρολογικές παθήσεις όπως εγκεφαλικό επεισόδιο,
  σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσο του Πάρκινσον ή τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού μπορούν
  να επωφεληθούν από τις θεραπευτικές ασκήσεις. Αυτές οι ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν
  στη βελτίωση της ισορροπίας, του συντονισμού και των κινητικών δεξιοτήτων, ενισχύοντας
  την ανεξαρτησία και την κινητικότητα.

• Καρδιοπνευμονικές παθήσεις: Οι ασθενείς που αναρρώνουν από έμφραγμα, καρδιολογικά
  χειρουργεία ή πνευμονικές παθήσεις όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
  μπορούν να υποβληθούν σε θεραπευτικές ασκήσεις για τη βελτίωση της καρδιαγγειακής
  αντοχής, της αναπνευστικής λειτουργίας και της συνολικής φυσικής κατάστασης.

• Αθλητικοί τραυματισμοί: Οι αθλητές που αναρρώνουν από τραυματισμούς που σχετίζονται με
  αθλήματα, όπως διαστρέμματα συνδέσμων, μυϊκές καταπονήσεις ή τενοντίτιδες, συχνά
  υποβάλλονται σε θεραπευτικές ασκήσεις για να ανακτήσουν τη δύναμη, την ευλυγισία και την
  ευκινησία που είναι απαραίτητες για το άθλημά τους.

• Γηριατρική φροντίδα: Οι ηλικιωμένοι μπορούν να επωφεληθούν για τη διατήρηση της
  κινητικότητας, της ισορροπίας και της μυϊκής δύναμης, μειώνοντας τον κίνδυνο πτώσεων και
  ενισχύοντας τη συνολική λειτουργική ανεξαρτησία.

• Ψυχική υγεία: Η άσκηση έχει αποδειχθεί ότι έχει θετικές επιπτώσεις σε καταστάσεις ψυχικής
  υγείας όπως η κατάθλιψη, το άγχος και το στρες. Μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της
  διάθεσης, στη μείωση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της συνολικής ψυχικής ευεξίας.

• Παχυσαρκία και διαχείριση βάρους: Οι θεραπευτικές ασκήσεις, σε συνδυασμό με μια
  ισορροπημένη διατροφή, παίζουν καθοριστικό ρόλο στα προγράμματα διαχείρισης βάρους. Η
  τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους, να βελτιώσει
  την καρδιαγγειακή υγεία και να ενισχύσει τη συνολική φυσική κατάσταση.

• Προληπτική υγεία: Η τακτική άσκηση μπορεί να συμβάλει στη συνολική υγεία και ευεξία.
  Μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση διαφόρων χρόνιων καταστάσεων, να βελτιώσει την
  καρδιαγγειακή υγεία, να ενισχύσει τη μυϊκή δύναμη και να διατηρήσει την ευλυγισία των
  αρθρώσεων.

Είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε ένα φυσικοθεραπευτή πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης. Μέσω της επιστημονικής του γνώσης μπορεί να αξιολογήσει τις συγκεκριμένες ανάγκες σας και να αναπτύξει ένα εξατομικευμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση της κατάστασης και την εκπλήρωση των στόχων σας με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.